اهواز مرکز استان خوزستان است. بانی و تاریخ بنای شهر اهواز بدرستی معلوم نیست، عیلامیان شهری در حدود اهواز بنام «اکسین» بنا کرده بودند. پس از ویرانی آن، شهر اهواز در دوران اشکانیان، تجدید بنا گردید و پس از اشکانیان، اردشیر ساسانی به بنای مجدد اهواز همت گماشت و در دوران پس از ساسانیان نیز شهر اهواز دستخوش ویرانی شد که باز به عمران آن پرداختند.
شهر رشت در دوره پیش از اسلام و دست کم در دورة ساسانیان وجود داشته است .در زمانی که حکومت ساسانی رو به فروپاشی می رفت، حکمرانی مستقل این دیار را گیلان‌شاه می‌نامیدند. پس از غلبه مسلمانان بر ایران، اولین بار که نامی از رشت به میان آمد، سال شصت و یک هجری قمری بود. در زمان صفویه به ویژه در دورة شاه اسماعیل صفوی ، سرزمین گیلان به دو بخش : بیه پس به مرکزیت رشت و بیه پیش به مرکزیت لاهیجان تقسیم می شد.
بافت شهری ساری مرکز استان مازندران رابه طوس بن نوذر نسبت می دهند که در قرن اول هجری به دست فرخان بن دابویه از ملوک گاوباره تجدید بنا شده است. مسجد بزرگ ساری اولین بنایی بود که مسلمین توسط ابوالخطیب، نخستین حاکم عباسی طبرستان، در سنهْ 140 هجری قمری احداث کردند و سپس در همان مسجد جامع شهررا نیز بنا کردند. بنای این مسجد در زمان هارون الرشید به وسیله یحیی بن یحیی شروع و توسط مازیار بن قارون تمام شد.
