نیاسر شهری قدیمی است که تمام تاریخ و قدمت خود را مدیون چشمه آبی است که به نام چشمه اسکندریه شناخته می‌شود. آبشار نیاسر هم در واقع زاییده همین چشمه است.هر ساله از اواسط اردیبهشت، نیاسر به یکی از نقاط دیدنی و توریستی ایران بدل می‌شود. نیاسر یکی از مراکز مهم تولید گل محمدی، گلاب و عرقیات گیاهی در کشور است. چنین ویژگی کم نظیری به سبب قرارگیری در دامنه کوه های کرکس و وجود چشمه پر آب اسکندریه و قنات‌های فراوان آن منطقه است
زمانی هر جای نیاسر را که می‌کندند به قبر می‌رسیدند و از همین رو انواع تدفین و سنگ قبر را در آنجا می‌توان مشاهده کرد. آداب و رسوم مردم نیاسر هم بسیار جالب است. آنها در عید قربان گاو (زرد) قربانی می‌کنند و خونش را در آب چشمه می‌شویند.نیاسر، در ۳۰کیلومتری شمال‌غرب کاشان در استان اصفهان و در منطقه‌ای کوهستانی در ارتفاعات کرکس قرار دارد و به خاطر آثار ارزشمندش از جمله شهرهای تاریخی و دیدنی کشورمان به حساب می‌آید
غار تاریخی رئیس و لایه کهن زیرین آن، چهار طاقی (آتشکده) ساسانی، بافت تاریخی با بناهای عمومی و مسکونی متعدد و گوناگون، باغ‌های گسترده، گلستان‌های زیبا و قرارگیری در دامنه کوه به همراه چشمه اسکندریه و آبشار معروف نیاسر و باغ و کوشک تالار، این شهر را به یکی از شهرهای تاریخی و گردشگری کشور تبدیل کرده است. این شهر همه ساله و به خصوص در فصل بهار و در ایام گلابگیری پذیرای گردشگران و تورهای گردشگری از اقصی نقاط کشور است.
باغ تالار و عمارت کوشک:
باغ تالار ازآثار جالب و دیدنی شهر نیاسر می‌باشد که در ختان کهنسال و بس رفیع آن زبان‌زد خاص و عام می‌باشد. درختان سر به فلک کشیده زیبا و دل انگیز این باغ قدیمی که آب چشمه اسکندریه در میان آن جاریست نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌کند.
عمارت بسیار زیبا و بدیع بنا نهاده که به کوشک تالار معروف است از دیگر دیدنی های این شهر است. این عمارت و بنای تاریخی که رو به ویرانی مرمت شده است.
از دیگر خصوصیات این مکان مشرف بودن آن به تمامی شهر نیاسر و اطراف آن می‌باشد به عبارت دیگر در هر نقطه از نیاسر این امکان قابل رؤیت است.
حمام و آسیاب آبی:
حمام تاریخی و آسیاب آبی از دیگر آثار تاریخی شهر نیاسر هستند که از نظر کارشناسان و تحقیقات به عمل آمده و نوع معماری به کار رفته در این بنا حکایت از آن دارد که این حمام و آسیاب در دورانن صفویه ساخته شده است.
نحوه انتقال آب به داخل حمام نیز جالب و درخور توجه است. آب از آبشار به وسیله کول‌های گلی به داخل ۸ گوش زیبایی و از آنجا به داخل حمام هدایت می‌شد و از آنجا به کل حمام انتقال می‌یافت و آب شرب حمام نیز به وسیله کول‌های جداگانه به داخل حمام هدایت می‌شد.
سوخت حمام هیزم بوده و دارای خزان بوده و ورودی هشت ضلع شکل آن به وسیله دالان‌هایی از بیرون حمام جدا شده است.
آسیاب آبی به وسیله آبی که از آبشار به پائین ریخته می‌شده به گردش درآمده است. آب ابتدا در داخل تنوره‌هایی ذخیره و از آنجا بوسیله کول باریکی با فشار به چرخه آسیاب می‌ریزد و سنگ آسیاب را به گردش درمی‌آورد و به این ترتیب گندم و جو را آسیا می‌کند. نوع معماری آسیاب و حمام شبیه هم است.
چشمه و آبشار نیاسر:
چند متر پایین‌تر از آتشکده نیاسر، چشمه آب خنکی به سمت روستا جریان دارد. این چشمه که چشمه اسکندر نام دارد و از قدیمی‌ترین چشمه‌های شناخته شده منطقه به شمار می‌آید.
در ادامه چشمه، آبشار اسکندر نمایان می شود و در قسمت پایین آبشار، دو سنگ آسیاب وجود دارد.
آتشکده نیاسر:
آتشکده نیاسر توسط اردشیر بابکان ساخته شد.
آتشکده نیاسر بوسیله اردشیر بابکان مؤسس سلسله ساسانى ساخته شده و اولین معبد و آتشکدهاى است که سلسله ساسانى در اوج رواج دین و آئین زرتشتى در ایران بنا کرد.
این بنا نمونه کامل یک گنبد ساسانى است، بر زیربنائى مربع نهاده شده است و بزرگى و عظمتى که در این چهار طاقى به چشم می‌خورد، از تعادل عناصر متشکل و توازن و هماهنگى ترکیب بنا نشأت می‌گیرد.
طول و عرض این آتشکده ۱۴ در ۱۴ متر می‌باشد. این بنا پس از یورش تازیان ویران ولی سپس توسط مردم بازسازی شد و امروز تقریبا سالم می‌باشد.
نیاسر در ۳۵ کیلومتری شمال‌غربی شهر کاشان قرار دارد و در منطقه‌ای کوهستانی در ارتفاعات کرکس می‌باشد و چشمه‌ای باستانی به نام چشمه اسکندر نیز در آنجا قرار دارد.
در نیاسر غاری که متعلق به دوره پارتیان بوده است نیز وجود دارد. به احتمال قوی این غار معبد میترایی بوده است که امروزه از مکان‌های دیدنی این شهر می‌باشد.
بنای این آتشکده گنبددار که به‌نام آتشکده اردشیر موسوم است از زیباترین چهارطاقی‌های دوره ساسانی است که بر فراز نیاسر واقع شده و همچنان، پس ازعبوردهه‌ها و سده‌ها، پابرجا مانده است.
بر اساس نظر آندره‌گدار معمار و باستانشناس فرانسوی چهارطاقی آتشکده نیاسر به وسیله اردشیر بابکان ساخته شده و اولین معبد و آتشکده‌ای که به وسیله ساسانیان دراوج رواج دین و آیین زرتشتی در ایران بنیاد گرفته، آتشکده نیاسر است.
بنای این آتشکده سمبل ۴ عنصر اصلی باد، آب ،خاک و آتش است و هر کدام از ستون‌ها دقیقا یکی از ۴ جهت اصلی را نشان می‌دهند. در کنار بیشتر آتشکده‌ها چشمه آب و درخت چنار وجود دارد.
آتشکده نیاسر با شماره ۳۱۶ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
غار ریس
غار ریس یا نیاسر در ۳۰ کیلومتری شمال‌غربی کاشان در پای کوه نسبتاً مرتفعی از ارتفاعات نیاسر قرار دارد.
این غار یکی از غارهای مصنوعی ایران است که به منظور اهداف مذهبی و انجام مراسم عبادی خاص ساخته شده است. این غار که اهالی نیاسر آن را غار تالار یا رییس نیز می‌نامند به طور کامل توسط بشر ساخته شده و یکی از عجایب آثار باستانی به شمار می‌رود.این غار تا مدت زیادی ناشناخته بود و برای همین در هیچ یک از متون و اسناد تاریخی و قدیمی به آن اشاره ای نشده است.
