شهر قهدریجان

 

براساس تقسیمات کشوری شهر قهدریجان یکی از نقاط شهری شهرستان فلاورجان است که در۲۴ کیلومتری شهر اصفهان و پنج کیلومتری فلاورجان قراردارد.شهر قهدریجان در دشت وسیعی قرار گرفته که از هر سو اراضی زراعی آن را احاطه نموده‌است.در شمال آن اراضی زراعی منتهی به کهریزسنگ و در جنوب اراضی منتهی به فولاد شهر ودرشرق اراضی منتهی به روستای جوجیل و دشتچی وشهر فلاورجان ودر غرب اراضی منتهی به دشت نجف آباد قرار دارند.قهدریجان با ۱۶۸۰ متر ارتفاع از سطح دریا در طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۰ دقیقه وعرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۳۰ دقیقه در دشت همواری قرار گرفته که در جهت شرق به غرب فاقد شیب بوده و تنها در جهت جنوب به شمال و غرب به شرق از شیب ملایمی برخوردار است.

 

نام قدیمی شهر قهدریجان در گذشته کدرگان بوده (به لهجه محلی «کدرگون») که به نظر برخی محققان این نام از آن جهت گذاشته شده که مردم قهدریجان اغلب کشاورز بوده‌اند و گونه‌های آنها بر اثر آفتاب کدر شده‌است و کدرگون هم به معنی کدرگونه‌است که هنوز هم در گویش عامه افراد مسن در قهدریجان و روستاهای اطراف این محل را کدرگان(کدر گون) می‌خوانند. در مورد نام کنونی قهدریجان دو نظر وجود دارد. یکی اینکه نام قدیمی قهدریجان در اصل به صورت کدرگون وبه معنی کدرگونه نیست بلکه به صورت کدرگان بوده وبه معنی محلی است با خاک تیره و کدر ( اتفاقا صحرایی با نام قدیمی سیاهه و کنونی زارچان در شمال قهدریجان وجود دارد که در دوره‌های قدیم سکونتگاه قومی بوده که بعدها بنا بر دلایلی در قهدریجان سکنی گزیده‌اند.) و مثل لارگان که گان به جان تبدیل شده، در این لغت یعنی کدرگان نیز چنین تغییری صورت گرفته و به صورت کدرجان در آمده و کثرت استعمال در بیان عوام آن را به صورت قدرجان در آورده‌است و علت استعمال لغت فعلی یعنی قهدریجان به واسطه صحیح نوشتن و صحیح گفتن و ازحالت عامیانه خارج کردن لغت قدرجان است. نظر دوم بدین شرح است که ظله سلطان که در زمان قاجار حاکم اصفهان بوده‌است. به جهت شجاعت زیاد مردم قهدریجان و علاقه زیادی که به مردم .این محل داشته این محل(کدرگون) را قدرجان نامیده به این معنا که «من مردم این محل را به قدر جانم دوست دارم» و قدرجان به تدریج تبدیل به قهدریجان شده‌است.که نظر دوم بیشتر نقل می‌شود و به نظر می‌رسد بیشتر به واقعیت نزدیک باشد.همچنین گفته می‌شود در بازسازی بنای مسجد بزرگ قهدریجان که قدیمی ترین مسجد شهر است نیز سنگ نوشته‌ای یافت شد که از قهدریجان با نام کهدریگان نیز نام برده شده‌است اما اکنون هیچ اثر یا اطلاعی از آن در دست نیست.قابل ذکر است که قبلا شهر به صورت قلعه‌ای با چهار دروازه بوده که بعضی نام قهدریجان را با در نظر گرفتن "جان” به عنوان پسوند و "ی” میانوند هم ریشه یا مرتبط با لغت "قلعه” می‌دانند.البته این نظر تقریبا هیچ مدافعی ندارد . 

منقول است که در عهد قاجار قهدریجان قلعه‌ای بوده که دیوارهائی آن را محصور می‌نموده واین قلعه دارای چهار دروازه بوده که در حال حاضر آثاری از آن باقی نیست و خانه‌های مسکونی قلعه توسط کوچه‌ها و گذرها از هم جدا می‌شده‌اند که به دو بخش علیا و سفلی تقسیم می‌شده که این گذر پس از افزایش جمعیت و از بین رفتن قلعه تبدیل به خیابان اصلی شهر می‌شود. همچنین از مالکین بزرگ قهدریجان در عهد قاجار ظل‌السلطان بوده که در قهدریجان صاحب کاخی نیز بوده‌است.

آنچه گفته شد همگی دلالت بر قدمت و حکایت ازجهات تاریخی قابل توجه و قابل تحقیق قهدریجان دارند.گرچه اکنون جمعیت قهدریجان از سی هزار فزونتر است معذالک گوئی که بدلیل غالب بودن فعالیت کشاورزی بین اهالی آن هنوز ویژگی (معظم قری) بودن خود را حفظ کرده‌است .چرا که سه عامل مهم یعنی خاک مناسب، آب زاینده رود و مردم زحمت‌کش، قهدریجان را مبدل به یکی از قطب‌های مهم کشاورزی منطقه و حتی کشور نموده‌است.

قهدریجان در سال ۱۳۴۷ با افزایش جمعیت نام شهر به خود گرفت و شهرداری آن تاسیس گردید که در بدو تاسیس، شهرداری کار خود را د ر منزل شخصی خیر بنام حاج محمود شفیعی آغاز نمود و در سال ۱۳۴۸ با واگذاری قطعه زمینی به مساحت بیست هزار مترمربع در غرب شهر از طرف مردم ساختمان اداری شهرداری با مساحت پانصد متر مربع در آن احداث گردید ودرسال ۱۳۵۰ شهرداری از منزل حاج محمود شفیعی به محل جدید انتقال یافت که از سال تأسیس شهرداری (۱۳۴۷) تاکنون شانزده شهردار تصدی آن را عهده دار بوده‌اند.

 
به نقل از برخی منابع تاریخی و برخی تحقیقات صورت گرفته بعد از خشک سالی ای که در روستائی به نام زارچان (در قدیم‌الایام در نزدیکی محل کنونی شهر قهدریجان واقع بوده) روی می‌دهد اهالی این روستا به قهدریجان مهاجرت می‌کنند.همچنین نقل شده‌است که روستائی دیگر به نام (فهران) نیز در حوالی محل کنونی شهر قهدریجان وجود داشته که دارای سابقه تاریخی طولانی بوده و بعد از حمله افغان‌ها به اصفهان این روستا نیز نابود می‌شود و مردم آن دیار نیز به قهدریجان مهاجرت می‌نمایند.البته پیش از این مهاجرت‌ها نیز احتمالا قهدریجان خالی از سکنه نبوده‌است . در کتب و رسالات قدیم همچون صورت‌الارض نوشته ابن حوقل و معجم‌البلدان یاقوت حموی به کرات از خولنجان (خان لنجان) سخن به میان آمده‌است «از ایالات جبال است و مشتمل بر روستاهای بسیاری است» از جمله این روستاها که در گذر ایام رشد و توسعه یافته قهدریجان است که در قرن هشتم هجری حمدا… مستوفی در کتاب خود (تاریخ گزیده) هنگام بحث درباره ولایات اصفهان از آن نام می‌برد.در گذشته قهدریجان به عنوان یکی از روستاهای آباد لنجان بوده‌است و در حالی که جمعیت ایران در دوره قاجاریه به شدت کاهش می‌یابد. به نوشته تاریخ مسعودی (نوشته ضله سلطان) جمعیت آن بالغ بر سه هزار نفر می‌شده‌است.

نظر به اینکه گفته شده‌است که قبلا شهر قهدریجان به صورت قلعه‌ای با چهار دروازه بوده است؛ لذا نام اصلی شهر "چهار دری گان” بوده‌است و تلخیص یافته و تبدیل به چهدریجان و جهدریجان و قهدریجان شده‌است.

ویژگی های خاص :
(کشاورزی ، صنعت ، بازرگانی ، صنایع دستی و …. ) یکی از پایه های اساسی اقتصاد شهر قهدریجان را کشاورزی تشکیل می دهد کل زمین های زیر کشت در قهدریجان 5000 هکتار است و عمده محصول این شهر برنج باسطح کشت 1000 هکتار ، گندم 700 هکتار پیاز 500 هکتار ، صیفی جات 100 هکتار و کشت متفرقه 500 هکتار می باشد . از دلایل عمده قطب کشاورزی بودن قهدریجان علاوه بر حاصلخیزی زمین ، خبره بودن کشاورزان این شهر ، داشتن روحیه تلاش و کوشش و کسب روزی حلال توسط مردم این منطقه بوده است .متاسفانه در سالهای اخیر به علت خشکسالی و عدم برنامه ریزی صحیح وکشت بی رویه برخی از محصولات مثل پیاز کشاورزان متضرر زیان های زیادی گردیدند . کشاورزان قهدریجان هر سال از نظر کمیت و کیفیت حائز رتبه های ممتاز کشوری می گردند . در قهدریجان واحدهای تولیدی صنعتی کمی وجود دارد که به تعداد محدودی از کوره آجر پزی و موزائیک سازی محدود میگردد. در سال 1378 به منظور انتقال کارگاههای مزاحم به خارج از شهر ، منطقه صنعتی شهر قهدریجان در ضلع جنوبی شهر با مساحت 000/60 متر مربع احداث گردید و هم اکنون کارگاههای مستقر در فاز یک 35 واحد میباشد و فاز دوم نیز آن آماده واگذاری است . صنعت قالی بافی از ایام قدیم در این شهر متداول بوده است روش قالی بافی به صورت استاد کاری است . بازار فروش قالی قهدریجان بیشتر نجف آباد و اصفهان است .

جاذبه های گردشگری قهدریجان می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
1 – امامزاده سید محمد 2 – مقبره انوش بن شیث بن آدم ( پیامبر خدا ) 3 – قدمگاه 4 – مسجد شهید بهشتی 5- امامزاده سیده النساء 6- کوره آجر پزی 7- خانه حشمت 8 – برج کبوتر خانه