آرامگاه خواجه ربیع مشهد

 

در شمال غربی مشهد در انتهای خيابان خواجه ربيع آرامگاه با شكوه خواجه ربيع واقع است. اين بنا به توصيه شيخ بهايی توسط شاه عباس صفوی‌ در نيمه اول قرن هجري ساخته شده است.

 

نام خواجه ربيع در تاريخ ربيع بن خثيم است. او از طایفه بنی‌اسد و ساكن كوفه، از زمره زهّاد هشتگانه صدر اسلام و تابعین (كسانی كه صحابه پیامبر را درك كرده‌اند) و همچنین از یاران و سرداران حضرت علی بوده است. وي از اصحاب پيغمير اسلام و نيز از سرداران سپاه ۱۱ حضرت علي (ع) بوده است. وی ضمن ارادت به حضرت علی ظاهراً از خویشان معاویة بن ابوسفیان هم بوده است، بنابراین در سال‌های پایانی خلافت حضرت علی و بروز اختلاف میان ایشان و معاویه، به قصد انزوا و دوری از نزاع طرفین عراق را به قصد ایران و خراسان ترك كرده است. او در سال‌های پایانی عمر ساكن شهر نوغان (مركز ولایت توس در آن زمان) شده و بالاخره در سال ۶۳ ه‍.ق یا به روایتی دیگر در سال ۶۱ درگذشته و در یك فرسنگی شمال نوغان دفن گردیده است. مشهور است كه امام رضا هنگام سفر به خراسان در سال‌های ۲۰۰ تا ۲۰۳ ه‍.ق قبر خواجه را زیارت كرده است.

 

مشخصات بنا
مقبره خواجه ربیع بنایی باشكوه در باغی وسیع و مصفا، بر كناره كشف رود و در حاشیه شمالی شهر مشهد واقع است. این مقبره دارای گنبدی به ارتفاع ۱۸ متر بر روی بنایی چهار ایوانی است. گنبد بنا دو پوششه و پوشیده از كاشی‌های زیبای فیروزه‌ای و درون بنا هم مزین به نقاشی‌های طلایی رنگ است.

 

طرح آرامگاه در نماي بيروني هشت ضلعي و در درون چهار ايواني است. از انتهاي ايوانهاي اضلاع بزرگ راهروهايي به درون باز شده اند. بر فراز بنا گنبد فيروزه‌اي رنگ قرار گرفته است كه ارتفاع گنبد تا كف ۱۸ متر می‌باشد.