شهر زابل

 

زابُل، یکی از شهرهای ایران در استان سیستان و بلوچستان است. این شهر مرکز شهرستان زابل است. زابل در قدیم (سِکِستان یا سجستان (سیستان) و نیمروز نامیده می‌شد. محلی که امروز زابل نامیده می‌شود در گذشته زمین‌هایی با تپه‌هایی از ماسه‌های روان و رسوبات دریایی بوده که قسمتی ازآن در مسیر رودخانه هیرمند قرار داشته‌است. با کم شدن آب رودخانه بر وسعت خشکی‌های اطراف آن افزوده شد و با اتصال این منطقه به روستای حسین آباد، آبادی بزرگی تشکیل گردیده‌است. بعدها تأسیس پادگان نظامی بر اهمیت آن افزوده‌است. در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی بر طبق مصوبه هیات وزیران، آن آبادی را زابل نامیدند و در سال ۱۳۱۶ خورشیدی به مرکز سیستان تبدیل شد

ارتفاعات، رودخانه‌ها، قنات، چاه و چشمه‌ها(اعم از فصلی و غیر فصلی) سرچشمه رودخانه و منتهی به ارتفاعات این شهرستان کوه خواجه وقلعه رستم است که در غرب زابل قرار دارد و رودخانه هیرمند و شیله از رودخانه‌های این شهرستان می‌باشد. اماصدهارودخانه وجویباروکانال دراین شهرستان حاصل خیز وجود دارد ازجمله ارتفاعات ان کوههای پلنگ کوه ولونکه می‌باشد که کوههای سیستان وبلوچستان رابه کوههای خراسان وصل می‌نماید

آب این شهرستان ازطریق حلقه چاه – رشته قنات – رشته چشمه با میزان آبدهی متوسط ورودخانه‌های هیرمند بامیزان آبدهی متوسط سالانه۳هزارمیلیون مترمکعب تامین می‌شود.

شهرستان زابل آب‌وهوای بیابانی گرم و خشک دارد. میانگین بارش سالانه در این شهرستان میلی متر ۷۴و متوسط دمای آن در سال ۸۲ از ۴۰ الی ۱۰- درجه سانتی گراد در تغییر است

شهرستان زابل در قدیم سیستان و نیمروز -اریاپولیس و… خوانده می‌شد. محلی که امروز زابل نامیده می‌شود بیش ازآن زمین‌هایی با تپه‌هایی از رسوبات دریایی بود که قسمتی از آن درمسیر رودخانه قرار داشت با کم شدن آب رودخانه بر وسعت خشکی‌های اطراف آن افزوده شد و بااتصال این منطقه به روستای حسین آباد، آبادی بزرگی تشکیل گردید. بعدها تأسیس پادگان نظامی براهمیت آن افزود. در سال ۱۳۱۴ شمسی طبق تصویب‌نامه هیات وزیران، آن آبادی را زابل نامیدند و در سال ۱۳۱۶ شمسی به مرکز سیستان تبدیل شد. از ارتفاعات مهم این شهرستان کوه خواجه و قلعه رستم است که درغرب زابل قرار دارد. در فراز این کوه تصویری از رستم پهلوان که گرزی دو سر دردست دارد، نقش بسته‌است. در دامنه‌های جنوبی آن نیز ویرانه‌های بناهای منسوب به دوره اشکانیان به جا مانده که در زمان خود بسیار با شکوه بوده‌است. زابل امروزی شهری به نسبت توسعه یافته و مجهز به انواع خدمات مورد نیاز جامعه شهری است

مردم شهرستان زابل به زبان فارسی با گویش سیستانی تکلم می‌کنند و زبان‌های بلوچی دربین اقلیت بلوچ۱۱/۰ نیز رایج است. در این شهرستان ۸۹/۹۹ درصد جمعیت آن را مسلمانان شیعه و کمتراز۱۱/۰سنی بلوچ تشکیل می‌دهند

تعداد صنایع موجود شهرستان زابل ۷۲ واحد می‌باشد که تعداد – واحد آن در نقاط روستایی و تعداد – واحد بقیه در نقاط شهری مستقر می‌باشند. درسال ۱۳۸۲ تعداد ۲ کارگاه فعال مسئولیت استخراج معادن را به عهده داشته که عمده‌ترین معادن موجود در سطح این شهرستان عبارت‌اند از: کرومیت – مرمر – سنگ لاشه. سهم شهرستان از کارگاه‌های معدنی فعال استان ۳/۱۳ درصد می‌باشد. میزان تولیدات اسمی سالانه گروه معدنی غیر فلزی – تن می‌باشد که – درصد تولیدات معدنی کل استان را به خود اختصاص داده‌است.