شهر ایج

 

ایج، شهری در جنوب شرقی استان فارس می‌باشد، فاصله این شهر تا شیراز ۲۱۰ کیلومتر است.نزدیک ترین شهرستان‌ها به ایج، استهبان و نیریز نام دارند.

سابقه تاریخی و تمدنی
نام این شهر در اصل ایگ بوده‌است که در فارسی باستان معادل قلعه و بارو می‌باشد. علامه دهخدا در خصوص ایگ به نقل از فارسنامه ناصری آورده‌است:

… ایج در اصل ایگ بود بعد از تصرف اعراب او را ایج گفتند. درقدیم شهری معتبر بود و چندین صد سال پای تخت ملوک شبان کاره بود. میانهٔ مشرق و جنوب اصطهبانات به مسافت چهار فرسنگ است.

از لحاط تاریخ باستان نیز این منطقه دارای پیشینه تمدنی می‌باشد به طوریکه در کاوش‌های باستان شناسی، سرستون‌هایی شبیه به تخت جمشید در حوالی این شهر یافته شده‌است.در دوران پس از اسلام نیز این منطقه دارای فراز و نشیب‌های فراوان بوده‌است. ایج پایتخت حکومت محلی شبانکاره بوده‌است به طوریکه هم اکنون قلعه دارالامان مشهور می‌باشد و بقایایی این قلعه تاریخی شامل آب انبارهای مشهور به چهل برکه، دیوارهای سنگی و حوض‌های آب در قسمت شمال این شهر قابل مشاهده‌است.

دکتر جمشید صداقت کیش، استاد تاریخ نگار و پژوهشگر برگزیده کشوری درباره ایج می‌گوید:
کُردان شبانکاره بازماندگان ساسانیان در فارس بوده­‌اند و ایالت شبانکاره شهرستان­های امروزی استهبان، نی­ریز، داراب از سال ۴۴۸ هجری قمری به مدت ۳۰۸ سال با ۲۹ پادشاه، سلطنت می­کنند و پایتخت آنها شهر ایگ (در مجاورت ایج کنونی استهبان) بوده و آثار باستانی آنها ۴۰ برکه و مسجد سنگی در کوه می­باشد که این برکه­‌ها از نظر معماری در جهان نمونه ندارند و مسجد سنگی در کوه مانند تاق بیستون در اندازه کوچکتر می­باشد.».

در منابع کهن آمده‌است،
ایج به سبب دژ دارالامان در نزدیکی آن که در ۴۷۰ق به فرمان نظام‌الدین حسن بن ابراهیم از ملوک شبانکاره ساخته شد، به تدریج اهمیت یافت.. این منطقه، طی چندین سده، مرکز حکومت ملوک شبانکاره بوده، و در حوادث تاریخی این دوره به ایج و دژ آن اشاره شده‌است؛ از جمله در ۶۵۸ق که مظفرالدین شبانکاره به قتل رسید و دژ ایج به سپاه مغولی تسلیم شد. همچنین شاه محمود فرزند امیر مبارزالدین (از سلسلة آل مظفر) در ۷۵۶ق، در زمان حکومت ملک اردشیر، واپسین ملوک شبانکاره، ایج و دژ آن را تصرف کرد.

جاذبه‌های گردشگری و تفریحی
شهر ایج بواسطه موقعیت جغرافیایی خود از جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فردی برخوردار است. در منابع کهن آمده‌است، ایج مرکز ناحیة دارابگرد ولایت فارس[۸]واقع در بخش معتدل آن بوده، و باغها و محصول میوة آن شهرت داشته‌است و یا در فارسنامه ناصری از اعتدال هوای این منطقه نامبرده شده و فارسنامه ابن البلخی در صفحه ۱۳۱ خود بر معتدل بودن هوای منطقه تاکید دارد.

جادبه‌های طبیعی و گردشگری ایج به شرح ذیل می‌باشد:
باغ گلشن: در شمال شهر ایج باغ‌های مرکبات که در فصول مختلف زیبایی خاصی به این شهر می‌بخشند، وجود دارد که به دلیل بخشیدن طراوت و شادابی به ایج، مجموعه باغ ذکر شده را گلشن می‌نامند.
آسیاب گلشن: این آسیاب که توجه بسیاری از مردم منطقه، همچنین سازمان میراث فرهنگی را به خود جلب کرده‌است، به گفته اکثر اهالی و همچنین با استناد به روزنامه جنوب فارس، از آثار باستانی زمان قاجار به شمار می‌رود، لازم به ذکر است این آسیاب همانگونه که از اسمش پیداست، مرتبط با مجموعه باغ گلشن می‌باشد.[۱۱] چشمه بندره: این چشمه در بخش شمالی منطقه واقع شده‌است. کیفیت آب این چشمه بسیار بالا بوده و از دمای مناسبی برخوردار می‌باشد. از آب این چشمه مجموعه باغهایی با محصولات انار، بادام و… بوجود آمده‌است که شهر را بسیار زیبا نموده‌است بطوریکه مسافران و توریست‌ها هنگام ورود به شهر با منظره فرح انگیز و زیبایی روبرو می‌شوند.
کوهستان پک: ارتفاعات درب امام زاده را این رشته کوه تشکیل داده‌است، در سال‌های دور با شکار در این منطقه برخورد نمی‌شد، اما بعد از بین رفتن پرندگان بومی و شاید نابودی نسل برخی پرندگان در این منطقه، اعلام شد که شکار در این کوهستان ممنوع می‌باشد.
خانه گردشگری "مشهدی مصطفی شهبازی” : از مراکز دیدنی این شهر، خانه گردشگری "مشهدی مصطفی شهبازی” است که از افراد معتمد، خیر و پرهیزکار این شهر بوده‌است و در حال حاضر پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است.

جاذبه های گردشگری
کوهستان بش
مسجد سنگی در بن دره (بدره)
قلعه دارالامان
چهل برکه
تخت بهمن
چشمه بن آب (بنو) کوهستان لایبیر و چشمه زیبای برامی

آداب و رسوم
در گذشته معمولاً مراسم عقدوعروسی توسط ساز و نقاره شروع میشد و مورد توجه مردم قرار میگرفت و در حال حاضر از اقبال به آن تا حدی کاسته شده است.ازجمله افراد مشهور در نوازاندن ساز میتوان به مرحوم ‘مرتضی آزادی دولت آبادی’ و فرزند مرحومشان ‘عباس آزادی دولت آبادی’،’ایوب آزادی دولت آبادی’،’اسفندیار شهباززاده’،’قوچعلی کریمی’و’منصور شبان’ و پسرش رسول’ و’حاجی محمد رنجبر’ نام برد. گفتنی است که مراسم ساز ونقاره در ایج رو به افول رفته است و مانند گذشته رونق ندارد.