شهر صغاد

 

صغاد شهری است در بخش مرکزی شهرستان آباده استان فارس در جنوب ایران. صغاد در حدود ده کیلومتری شهر آباده واقع شده. هم اکنون (۱۳۸۶) جمعیت آن حدود ۱۴۰۰۰ نفر می‌باشد. این شهر در کنار سلسسله جبال زاگرس قرار گرفته است. و از کوههای معروف آن کوه صیاد عبدالله، کوه روزبه، کوه بیم و کوه گنبه می‌باشد. این شهر دارای چند رشته قنات پر آب است که بیشتر استفادهٔ آن برای کشاورزی و صرف در باغات می‌باشد. محصول باغی آن شامل انگور، بادام و گردو و انواع درختان خانوادهٔ آلو می‌باشد.

بافت قدیمی شهر به صورت محله‌های مسکونی محصور در قلعه‌های معروفی بوده که بیشتر به جهت حفظ امنیت در قدیم از آن استفاده می شده که آثار کمی از آن‌ها بر جای مانده. معروفترین قلعه‌های موجود در حوضهٔ شهری شامل:۱-قلعهٔ نارنجی ۲-قلعهٔ حاج سلیمانی ۳-قلعهٔ بالا ۴-قلعهٔ پایین ۵-قلعهٔ گبرها.

شرایط اقلیمی
چون این شهر در کوهپایه‌های زاگرس قرار دارد تقریباً از هر چهار جهت به کوه‌های کم ارتفاعی محدود می‌شود و در میانهٔ شهر تپهٔ سنگی نه چندان بلندی به نام کوه مصلی قرار دارد. وجه تسمیهٔ این کوه نیز به علت کاربری آن در قدیم بوده است و از ریشهٔ صلا به معنی آواز دادن و یا صلاه به معنی نماز خواندن است و چون این تپه مشرف به همه جای شهر بوده اعلان خبرهای مهم و یا نمازهای عیدین ا بالای آن انجام می شده و هم چنین پیام سفرهای زیارتی و چاووش خوانی نیز از بالای آن انجام می شده است.

قنات‌های معروف
۱- قنات باقر آباد ۲- قنات کت سفید ۳- قنات محمد آباد ۴- قنات مراد آباد ۵- قنات اکبر آباد ۶- قنات شولاتی ۷- قنات حسن آباد ۸- قنات مزرعه هر کدام از این قنات‌ها دارای اراضی کشاورزی مشخصی و مزارع و باغ‌های متعددی می‌باشد که در این میان قنات حسن آباد به دلیل قرار گرفتن در محله‌های مسکونی و عدم رسیدگی خشک شده و اراضی آن پس از تغییر کاربری به صورت مسکونی و تجاری در آمده است.

وجه تسمیه
۱)صغاد در اصل چغاد بوده و مانند کلمات دیگر فارسی که در زمان تسلط عرب (چ) به (ص) تبدیل و صغاد گردیده است. ۲)چغد یا چغاد در زبان فارسی قدیم به معنی تپه (تل) بوده است و چون اولین قلعه‌ای بوده که بر روی تلی یا تپه‌ای سنگی برای سکونت و زندگی بنا شده آنرا چغاد نامیده‌اند. که این قلعه قدیمی هنوز باقی و محل سکونت عده‌ای از مردم امروز صغاد می‌باشد و به قلعه((سرسنگ)) معروف است. ۳) چغاد و بهمن نام دو برادر در شاهنامه فردوسی است که نام این دو برادر بر روی شهرهای صغاد و بهمن که در کنار یکدیگر می‌باشد گذاشته شده است. ۴) معنی لفظ صغاد را سنگ و صخره یا جایی که دور آن را کوه فرا گرفته باشد معنی کرده‌اند و علت نامگذاری این شهر می دانند. "قرار و راحت جان مرا نصیب اینجاست صغاد موطن من شهر بی رقیب اینجاست” شهر صغاد میراث گرانبهایی از تاریخ و فرهنگ پر افتخار را در خود دارد و شخصیتهای بزرگی چون آیت‌الله حاج محمد جعفر صغادی و شاعر ادیب و خوشنویس و موسیقیدانی همانند حاج آقا بزرگ (مینوی صغادی) و… را در دامان خود پرورانده و امروزه مردان و زنان این شهر در عرصه‌های گوناگون مذهبی، علمی، فرهنگی و هنری گوی سبقت از همگنان ربوده‌اند و چه خوش درخشیده‌اند. حضور شایسته و برازنده راست قامتان عرصه علم و هنر از شهر صغاد در جای جای ایران زمین گواه مدعای ماست و افتخاری بالاتر از این برای مردم این شهر نیست که همه یکدل و به دور از فرقه‌های ساخته و پرداخته غرب و شرق و تنها در خط سرخ و اصیل شیعه حقه علوی قد برافراشته و همواره پیرو ولایت و منویات مقام معظم رهبری و حامی دولت خدمتگزار بوده‌اند. شهر صغاد در شمال فارس و در غرب شهرستان آباده با فاصله ۱۲ کیلومتری از این مرکز و با جمعیتی بالغ بر ۱۶ هزارنفر قرار دارد. شهر صغاد در طول جغرافیایی ۵۲٫۵۲ درجه و عرض جغرافیایی ۳۱٫۱۹ درجه واقع و ارتفاع آن از سطح دریا ۲۰۶۵ متر می‌باشد.