موزه سنندج خانه سالار سعید

 

 

موزه سنندج در قسمت بيروني يكي از بناهاي دوره قاجاريه داير شده است . اين بنا به منزل (سالار سعيد) معروف است و مقارن با سلطنت ناصرالدين شاه قاجار در حدود 150 سال پيش توسط يكي از علماي بنام اهل سنت (ملا لطف الله شيخ الا سلام) قاضي ا لقضا ت)منطقه كردستان در دو قسمت حياط و ساختمان بيروني و حياط و ساختمان اندروني بنا شد . عمارت بيروني شامل يك حياط بزرگ و ساختمان دو طبقه با تالار تشريفات مزين و همچنين زيرزمين و حوض خانه زيبا و انبار است كه قبلا در تملك (عبدالحميد خان سنندجي ) سالار سعيد بود .

 

اين بنا در سال 1354 شمسي به موزه تبديل شد . موزه سنندج از دو بخش مجزا تشكيل شده است . بخش تاريخ و باستان شناسي : اين بخش در طبقات اول و دوم قرار دارد طبقه اول كه شامل تالار شاه نشين با گچ بري هاي زيبا و اروسي هفت لنگه و آيينه كاري هنرمندانه و با شكوه است و اتاق هاي كنار آن به نمايش آثار تاريخي ايران از پيش از تاريخ تا اواخر دوره ساساني اختصاص دارد . اين آثار شامل آثار 3000 سال پيش دوره ماد . ماننايي و دوران تاريخي قبل از اسلام است . شاخص ترين آثار اين بخش اشياي مربوط به نقاط مختلف استان و به ويژه آثار سفالي . مفرغي . عاج و استخوان هاي يافت شده از تپه (زيويه ) و (غار كرفتو) است كه در سالهاي اخير در حفاري هاي علمي به دست آمده است . ساير آثاري كه در اين بخش به نمايش درآمده است دربرگيرنده آثاري از دوره اشكاني و ساساني و هزاره اول قبل از ميلاد است . اين اشيا از سفالينه و آبگينه و همچنين سكه هاي مختلف دوران تاريخي تشكيل شده است . طبقه دوم كه شامل اتاق هاي بزرگ و ايوان مزين عمارت است به آثار دوره هاي مختلف اسلامي از اوايل اسلام تا دوره قاجاريه اختصاص يافته است .

 

 

 

زيباترين آثار اين بخش سفالينه هاي مختلف از قرون 6 و 7 اسلامي است كه از نقاط مختلف ايران مثل كردستان . ري . نيشابور و …..كشف شده اند . در اين بخش علاوه بر سفالينه ها آثار ديگري مانند اشياي مفرغي . مس و نقره و همچنين سكه ها و مهرهاي دوره اسلامي در معرض ديد قرار دارد . بخش مردم شناسي : اين قسمت از موزه در زيرزمين و حوض خانه زيباي بنا داير است اين بخش از نظر معماري بلسيار زيباست و داراي سقف گنبدي و گچ بري و آيينه كاري درخشاني است . در بخش مردم شناسي كليه اشيا . ابزار و وسايلي كه از ديرباز مورد استفاده مردم منطقه بوده . به نمايش درآمده و از اين طريق مي توان با بسياري از اشيا و با زندگي فرهنگي مردم مواجه شد.

این بخش در راهرو ورودی و یکی از اتاق‌های جنب سالن اصلی قرار گرفته‌است. در بخش پیش از تاریخ یک مجموعه ظروف سفالی نگهداری می‌شوند که مکشوفه از مناطق کردستان و بخصوص شهرستان بانه هستند. تعدادی از ظروف نیز مربوط به کنگاور هستند. در میان اشیا این بخش پیه سوزهای مکشوفه از بانه بسیار قابل توجه هستند.

 

 

اشیا دوران تاریخی عمده‌ترین اشیا موزه را تشکیل می‌دهند. سالن اصلی یکی از اتاق‌های جنب سالن و راهرو خروجی به نمایش این اشیا اختصاص یافته‌است. مهم‌ترین آنها اشیا مکشوفه از تپه زیویه یعنی مهم‌ترین تپه تاریخی استان کردستان است. اشیا تپه زیویه عبارتند از، اشیا طلایی: شامل چند قطعه زیورآلات زنانه، اشیا سفالی، انواع ظروف سفالی به رنگ‌های خاکستری، قرمز و نخودی(که زیباترین آنها تنگ کوچک لعابدار منقوشی است که لعاب آن فیروزه‌ای و سفید و زرد بوده و نقش گل‌های آن به شکل گلچه است) اشیا مفرغی شامل ظروف، انواع تبر، سنجاق‌های تدفینی، سوزن‌های دوخت و حلقه‌ها، اشیایی از جنس استخوان و عاج، شامل قطعات تصاویری از شکار و نبرد نقش‌های اسطوره‌ای، گل‌های رزت، نقوش هندسی و سرپیکان و اشیا سنگی: شامل سردوک‌ها، حلقه‌ها و مهره‌ها. علاوه بر اشیا زیویه مجموعه‌ای از اشیای فلزی و سفالی دیگر شامل انواع سرنیزه، خنجر، حلقه‌های گوناگون، مجسمه‌های کوچک و ظروف سفالی با اشکال مختلف و بعضاً با نقوش کنده یا ترسیم شده به رنگ‌های قرمز، خاکستری، نخودی و همچنین ظروف شیشه‌ای شامل انواع پیاله و عطردان در این بخش وجود دارد که با توجه به توفیقی بودن آنها، محل دقیق کشف شان معلوم نیست، قسمت دیگری از اشیای بخش دوران تاریخی، خمره‌های سفالی هستند که اصطلاحاً به خمره‌های تدفینی مشهورند. این خمره‌ها به علت حجم بزرگشان در فضای باز موزه نگهداری می‌شوند و تعدادی از آنها که کوچک تر هستند در فضای داخلی موزه قرار داده شده‌اند. آخرین اشیای این بخش اشیایی هستند که از حفاری‌های غار کرفتو به دست آمده‌اند و بعضاً قابل مقایسه با اشیای زیویه هستند.

 

بخش دوران اسلام‍‍ی
اشیای این بخش به ۲ قسمت سفالی و فلزی تقسیم شده‌اند. در سالن سفال اشیای زیبایی از هنر سفالگری هنرمندان دوره اسلامی نگهداری می‌شود این اشیا که عبارتند از تنگ، کاسه، قدح، بشقاب و مجسمه و ریتون که به طرز استادانه‌ای ساخته شده و با لعاب و نقوش و خطوط تزئین یافته‌اند بخش بسیار کمی از این اشیا متعلق به کردستان است و بیشتر آنها مربوط به نقاط دیگر کشور و مخصوصاً ری، کاشان و نیشابور هستند. در قسمت اشیای فلزی انواع کاسه و بادیه تنگ، سینی، سنگابه، دیگچه و انواع پیه سوز نگهداری می‌شود.

بخش نمایش موقت
این بخش در حقیقت زیرزمین ساختمان یا همان حوض خانه‌است و اکنون به نمایش هنری خارجی اختصاص یافته و از اشیای مهم این بخش می‌توان به مجسمه‌های برنزی و ظروف شیشه‌ای اشاره کرد. اشیای این بخش برحسب برنامه‌های موزه تعویض می‌شوند. علاوه بر بخش‌های عنوان شده و اشیای آن، تعدادی سنگ نوشته که عبارتند از کتیبه‌ها و سنگ قبرها در فضای باز نگهداری می‌شوند.