شهر خرم آباد لرستان

 

خایدالو نام باستانی خرم‌آباد بوده و شهر شاپورخواست به دستور شاپور اول ساسانی بر خرابه‌های آن و در حدود محل کنونی شهر خرم‌آباد ساخته شده است. آثار به جای مانده نشان می‌دهد خرم‌آباد یکی از شهرهای مهم غرب ایران در دوره ساسانیان بوده است. فلک‌الافلاک یا دژشاپورخواست از آثار به جای مانده دوره ساسانیان نماد این شهر است. خرم‌آباد همچنین یکی از پایتخت‌های هزاراسپیان و آل حسنویه بوده است. 

 

خُرَم‌آباد بیست و دومین شهر پرجمعیت ایران و مرکز استان لرستان است. جمعیت خرم‌آباد طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران برابر با ۳۲۸٬۵۴۴ نفر، جمعیت شهرستان خرم‌آباد برابر با ۵۲۱،۹۶۴ نفر و مساحت این شهر ۶،۲۳۳ متر مربع است. خرم‌آباد را در گویش لری خُورمُووه (Xormuve) تلفظ می‌کنند. شهر در ارتفاع ۱۱۴۷/۸ متری از سطح دریا و در میان دره‌های زاگرس قرار دارد. فاصله خرم‌آباد تا تهران ۴۹۰ کیلومتر است و به دلیل قرار گرفتن در مسیر تهران – جنوب دارای اهمیت ارتباطی و راهبردی است. آزادراه شماره پنج ایران از این شهر عبور می‌کند.

جاذبه‌های گردشگری متعددی در سطح شهر خرم‌آباد وجود دارد که برخی از آنها عبارتند از فلک‌الافلاک، مناره آجری، پل شکسته و دریاچه کیو که باعث شده است این شهر از سوی دفتر منطقه‌ای سازمان ملل به عنوان یک شهر گردشگری انتخاب شود.

 

خرم آباد از لحاظ ساختار اجتماعی بزرگترین شهر استان با قدمتی چند هزار ساله است . واز نخستین سکونتگاههای مردم ایران به شمار می رود ، غارهای متعدد مسکون دره خرم آباد که قدمت آثار مکشوفه موجود در آنان با قدمت 40 تا 50 هزار ساله خود بیان کننده این مطلب است . از جمله این غارها می توان : کنجی ، یافته ، پاسنگر ، گراجنه ، اشکفت قمری ، کلماکره و … نام برد.از جمله تمدنهای خرم آباد از آغاز پیدایش تا کنون ، کاسی ها ، بابلی ها ، ایلامی ها ، ساسانیان ، سلجوقیان ، خوارزمشاهیان ، و … می باشند.خرم آباد در فاصله 480 کیلومتری جنوب غرب تهران دردره ای خوش آب وهوا با درختان انبوه ودرمیان کوههای بلند واقع شده است.قوم لر ، قوم ساکن در شهر خرم آباد است . بررسی های تاریخی حاکی از آن است که "لر” به معنی کوه پردرخت است.وکلمه "لر” به مردی اطلاق می گردد که در لرستان ، چهار محال وبختیاری و قسمتهایی از کهکیلویه و بویر احمد ، ایلام ، فارس ، خوزستان و اصفهان ساکن شده اند .


آثار تاریخی :

.ویژگیهای منحصر بفرد خرم آباد ، نظیر سابقه تاریخی ، طبیعت زیبا و نقش ارتباطی موجود ، این شهر را در ردیف بهترین اماکن دیدنی ایران قرارداده است .از جمله آثار تاریخی خرم آباد : قلعه فلک الافلاک ، سنگ نوشته ، گرداب سنگی ، مقبره دو برادران ، مقبره زیدبن علی ، بقعه شهنشاه ، پل شاپوری.

 

قلعه / منار :

قلعه فلک الافلاک که در دوره ساسانیان به دژ شاپور خواست معروف بوده ، در مرکز شهر خرم آباد ، بر فراز تپه ای با مساحت 5300 متر واقع شده است . این قلعه دارای 8 برج مدور و دیوارهای بلند و مستحکم است . پیدایش شهر خرم آباد از این قلعه بوده است.قلعه شهنشاه در جنوب خرم آباد ، مناره آجری در میدان شقایق خرم آباد که حدود 5/29متر ارتفاع و 5/5 متر قطر و 99 پله مار پیچ دارد.

 

سنگ نوشته :
سنگ نوشته مسجد خرم آباد مربوط به دوره صفوی ، سنگ نوشته سراب چنگایی در منطقه چگنی ، که متن این سنگ نوشته تاریخ کشت نیلوفر را در سراب چنگایی(سراب نیلوفر ) نشان می دهد . سنگ نوشته خرم آباد که گویا در دوره سلجوقیان دروازه شهر بوده ، در سطوح جانبی این سنگ دو فرمان از ابوسعید برسق کبیر امیر اسفهسالار از امرای سلطان محمود پسر سلطان محمد پسر ملکشاه سلجوقی است .

 

گرداب سنگی :
در شمال غرب خرم آباد در دامنه کوه ، چشمه ای قراردارد که در اطراف آن دیواره سنگی به شکل استوانه کشیده شده است . بلندی دیوار از کف چشمه 18 متر و دارای یک دریچه بزرگ است که در گذشته آب چشمه از این دریچه به وسیله نهرهایی به دره ای در جنوب غربی خرم آباد جاری شده است و مورد استفاده اهالی آن دره قرار گرفته است . این بنا مربوط به دوره ساسانیان و از مصالح سنگ وگچ ساخته شده است .

پل شکسته (شاپوری) :
این پل یکی از شاهکارهای معماری دوره ساسانیان است و در جنوب شهر خرم آباد است . این پل حدود 230 مترطول و بیش از 19 چشمه طاق داشته که در حال حاضر فقط 5 چشمه طاق از آنها بر جای مانده است. این پل بخش غربی لرستان را به بخش شرقی خرم آباد و از آنجا به خوزستان متصل می کرده است.