بازگشت آب به پل های زاینده رود

به نقل از خبرگزاری میراث فرهنگی ــ پل مارنان، سی و سه پل ، پل جویی، خواجو و پل شهرستان امروز تن به آب دادند و مردم شهر را برای تماشای زاینده رود میزبانی کردند.
 

 

 
به گزارشCHN زاینده رود روح را بر کالبد پل های تاریخی شهر دمید. روز گذشته آب با گذر از" پل کله "، پل " بابا محمود" و "پل ورگان" در نزدیکی شهر اصفهان مسیرش را رو به سوی پل های تاریخی دیگر شهر پیش گرفت. زاینده رود امروز پل "مارنان" ، " سی و سه پل"، "پل جویی"، "خواجو" و " پل شهرستان" را گذر کرد و راه را به سوی شرق ادامه داد." پل چوم" و "پل ورزنه" پیش از انتهای بستر زاینده رود جایی که به تالاب گاوخونی خواهد رسید، در روزهای آینده منتظر گذر آب است.
 

 

 
پل های تاریخی شهر اصفهان سالهای دراز عمرشان را از ساسانی گرفته تا صفویه بر فراز زاینده رود گذرانده اند. این پلها سالهای سال شاهد کهنسال، زاینده رود در خروشانی ها و خشکی هایش بوده اند.
 

 

 
در دهه اخیر زاینده رود بارها خشکید و دوباره جاری شد. کارشناسان از آنچه که در اثر توسعه ناپایدار شهری و صنعت در این شهر گذشته ابراز نگرانی کرده اند.
 
آنها برداشت های بی رویه و بارگذاری های صنعتی و کشاورزی در شهر اصفهان و تغییر نوع کشت در بالادست را دلیل خشکی زاینده رود می دانند. این سالها که خشکسالی با مدیریت های غلط هم عنانی کرده و دیگر امیدی به جان گرفتن تالاب گاوخونی در انتهای راه زاینده رود نیست، مدیران وزارت نیرو هر از چندگاهی از حق آبه زیست محیطی زاینده رود بخشش و چند ماهی آب را از سد زاینده رود جاری می کنند تا رود تنی به آب بساید. اما زاینده رود اگر کامروا و خوشدل می شود حق آبه دار است و حالا اینها به زکاتش می دهند.
 
بنا به نظر برخی پژوهشگران بنای پل های تاریخی شهر اصفهان با زاییندگی زاینده رود پیوند خورده و استواریشان را از آب زاینده رود وام می گیرند. بدین روی خشکی طولانی مدت بستر رود می تواند در درازمدت به پی و پایه پلها آسیب وارد کند. از سوی دیگر خشکی زاینده رود باعث پایین رفتن سطح آبهای زیرزمینی و فرونشست بستر رود شود که این عامل می تواند موجب نشست سازه پل شده و حیات پلهای تاریخی شهر اصفهان را با مخاطره روبه رو سازد.
 
آب زاینده رود از" دیمه" و "آب زری"، "چم در"، "آب خوربه" و" نعل اشکنان" در کوههای بختیاری سرچشمه می گیرد و درتنگ گزی، آب "کوهرنگ" به آنها افزوده می شود، پس از آن آب "کاگونک"، "خرسانک" و "پلاسکان" به زاینده رود می پیوندد. زاینده رود از زیر پلهای تاریخی "پل اورگان" و "پل زمانخان" در باختر اصفهان و محدوده چهارمحال و بختیاری می گذرد و تا خاور اصفهان یازده پل دیگر را می گذراند.
 
"پل اورگان " در نزدیکی چادگان برجای مانده از دوران قاجاراست و "پل زمانخان" نیز با بنیان ساسانی متعلق به دوران صفویه است. "پل کله"، "پل محمود آباد"، "پل ورگون" ،" پل مارنان " ، " خواجو" و " سی و سه پل" نیز در محدوده اصفهان صفوی اند. "پل خواجو" و " سی و سه پل" نامدارترین پل های اصفهان اند که شهره جهانی دارند. "پل شهرستان " اما قدیمی ترین پل بنا شده بر روی زاینده رود است. بنیان این پل به ساسانی برمی گردد و در دوره دیلمی و سلجوقی بازسازی و بهسازی شده است. "پل چوم" با ساختاری شبیه به پل شهرستان از سازه های متعلق به پیش از اسلام است که در دوران سلجوقی بنای آجری آن ساخته شده است.
 
پیش از پل ورزنه، در شش کیلومتری پل چوم پلی به نام "پل سروش فادران" وجو دارد که به دلیل تغییر بستر زاینده رود دیگر آب از دهانه هایش گذر نمی کند. در نتیجه زاینده رود در نزدیکی های تالاب گاوخونی در شهر ورزنه با گذر از پل صفوی " ورزنه" راه را به سوی چاه بزرگی به همین نام یعنی " گاوخونی" ادامه می دهد.
 
زاینده رود اما دیگر نفسش تا ورزنه هم نمی کشد. گاوخونی چاه بزرگی است که دیگر با این آبهایی که ارزانی راهش می کنند پر نمی شود. پلها آب را تنها تا نزدیکی های آرامستان زاینده رود، مشایعت می کنند. آب از اینجا دیگر تاب رفتن نمی یابد و خروشش فروکش می کند.
 

 

قصه پلهای تاریخی زاینده رود در رهآورد زاینده رود خلاصه می شوند، اگر زاینده رود زنده بماند، پلهای تاریخی هم همچنان در گذرگاه زمان مامن رهگذران آینده خواهند بود